To πραγματικό πρόβλημα με τις σκοτεινές αγορές της Κίνας

Τα επικά τεχνάσματα της Κίνας να πείσει τον κόσμο ότι η χρηματιστηριακή της αγορά είναι ασφαλής είναι λιγότερο αποτελεσματικά κι από το κόλπο του Huang Guangyu.

Ο κόσμος υποδέχτηκε με σκεπτικισμό αυτή την εβδομάδα τα νέα ότι ο Κινέζος δισεκατομμυριούχος κατάφερε με κάποιο τρόπο να κλείσει μια συμφωνία για να εδραιώσει τον έλεγχό του στην Gome, την εταιρεία ηλεκτρονικών ειδών που ίδρυσε το 1987. Οι μετοχές έκαναν βουτιά όταν μαθεύτηκε πως ο Huang αύξησε το μερίδιό του έως και το 55,3%, μετά την ανακοίνωση των σχεδίων της Gome να εξαγοράσει μια άλλη εταιρεία που του ανήκει. Ποιο είναι όμως το πρόβλημα; Ο Huang εκτίει ποινή φυλάκισης έως το 2024 για δωροδοκία.

Το απρόσμενα υψηλό κόστος του deal και το θολό σκεπτικό είναι δευτερεύοντα ζητήματα. Το πραγματικό ερώτημα είναι πώς ένας κατάδικος μπόρεσε να σφραγίσει μια συμφωνία άνω του 1 δισ. δολαρίων από τη φυλακή χωρίς να μπει στο μικροσκόπιο των ρυθμιστικών αρχών. Αυτή η παράξενη ιστορία λέει πολλά σχετικά με το γιατί οι επενδυτές χάνουν γρήγορα την εμπιστοσύνη τους στην χρηματιστηριακή αγορά της Κίνας. Οι μετοχές της Σαγκάης υποχώρησαν 1,7% χθες, σε μια συνεδρίαση με έντονη μεταβλητότητα, δίνοντας συνέχεια στη μεγαλύτερη ημερήσια πτώση από το 2007.

Ο κόσμος έχει εμμονή με τη μακρο ιστορία της Κίνας: η επιδείνωση των θεμελιωδών έκανε την άνοδο του 68% στη Σαγκάη κατά τη διάρκεια των τελευταίων 12 μηνών να δείχνει εντελώς μη βιώσιμη. Ο ρυθμός ανάπτυξης επιβραδύνεται, οι κίνδυνοι για το χρέος διογκώνονται και ο αποπληθωρισμός καιροφυλακτεί. Με τους επενδυτές να αποχωρούν, το Πεκίνο έχει λάβει μια σειρά μέτρων για την αναχαίτιση της κατρακύλας –μείωσε τα επιτόκια, διέταξε τις κρατικές επιχειρήσεις να αγοράζουν μετοχές, απαγόρευσε τις ανοικτές πωλήσεις και επέτρεψε στους παίκτες να υποθηκεύουν τα σπίτια τους για να αγοράζουν μετοχές με δάνειο. Παρολ'αυτά, ο Πρόεδρος Xi Jinping δαπανά λίγη ενέργεια για να ενισχύσει την ίδια την αγορά ή τις εταιρείες που έχουν απρόβλεπτα εισαχθεί σε αυτή.
Το τέχνασμα του Huang αναδεικνύει τις ρωγμές στην μικροοικονομία της Κίνας. Αντί να διοχετεύει ολοένα περισσότερο αέρα μέσα στη φούσκα της Κίνας, ο Xi θα έπρεπε να εξουσιοδοτήσει τις ρυθμιστικές αρχές να πατάσσουν την εταιρική αδικοπραγία. Ο επιχειρηματικός κλάδος της Κίνας χρειάζεται πολύ μεγαλύτερη διαφάνεια, τυχαίους ελέγχους ακόμα και στις μεγαλύτερες κρατικές επιχειρήσεις, ανοικτά κανάλια πληροφόρησης, υποχρεωτική κατάρτιση συμμόρφωσης, κώδικες δεοντολογίας για ενδελεχή έλεγχο μεταξύ των στελεχών, ένα καλύτερο σύστημα αξιολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας, ελευθερία του Τύπου στις επιχειρήσεις της αστυνομίας, μια ανεξάρτητη ομάδα κρούσης με εκτελεστικές εξουσίες και ένα νομικό πλαίσιο για την τιμωρία της κακής συμπεριφοράς.

Αντ'αυτού, μέχρι στιγμής, το 2015 ήταν μια θλιβερή χρονιά για την κινεζική εταιρική διακυβέρνηση. Το Μάιο, o όμιλος Hanergy Thin Film Power έχασε το ποσό-μαμούθ των 19 δισ. δολαρίων μέσα σε 24 λεπτά μετά από τη στιγμή που ο CEO δεν κατάφερε να παραστεί στη συνέλευση των μετόχων. Τον ίδιο μήνα, οι Goldin Financial και Goldin Properties του Pan Sutong έχασαν αθροιστικά 21 δισ. δολάρια, περίπου το ήμισυ της κεφαλαιοποίησής τους, μέσα σε μια-δυο μέρες για κανέναν προφανή λόγο.

Σύγχυση επικράτησε και στην Kaisa, την πρώτη εταιρεία ακινήτων που εκδηλώνει αδυναμία αποπληρωμής χρέους αποτιμημένου σε δολάρια εν μέσω κατηγοριών για ελλιπείς οικονομικές εκθέσεις και αδύναμη διακυβέρνηση (η εταιρεία διαγράφηκε από το Shenzhen). Τον Απρίλιο, όταν η Kaisa αθέτησε τις πληρωμές της αναστατώνοντας τις αγορές, ο αναλυτής Raymond Chia της Schroder Investment Management απομόνωσε το πραγματικό πρόβλημα: "Μια έως πρόσφατα επιτυχημένη εταιρεία χρεοκόπησε. Αυτό μπορεί να συμβεί οπουδήποτε, οποτεδήποτε, όταν πρόκειται για την Κίνα".

Η εικόνα γίνεται πιο δυσοίωνη αν λάβει κανείς υπόψη τον αριθμό ρεκόρ των κινεζικών εταιρειών που αφήνουν τα χρηματιστήρια των ΗΠΑ για να εισαχθούν στην ηπειρωτική Κίνα με στόχο τις υψηλότερες αποτιμήσεις. Από τις αρχές Ιουλίου, τουλάχιστον 25 σημαντικά ονόματα εξέταζαν μια τέτοια κίνηση, συμπεριλαμβανομένης της εταιρείας παροχής υπηρεσιών ασφαλείας στο διαδίκτυο Qihoo 360 Technology και της διαχειρίστριας κέντρων δεδομένων 21Vianet. Ακόμη και η Baidu, η Google της Κίνας, λέει ότι ενδιαφέρεται να επιστρέψει στα χρηματιστήρια της ηπειρωτικής Κίνας. Οι αλλαγές αυτές θα καταστήσουν δυσκολότερο για τους επενδυτές να αξιολογούν τους κινδύνους και να αποτιμούν σωστά τις κινεζικές εταιρείες. Τα στελέχη θα είναι απαλλαγμένα από την υποχρέωση να υποβάλουν την έκθεση των τριμηνιαίων οικονομικών αποτελεσμάτων -και ακόμη πιο ελεύθεροι να στρεβλώνουν τους ισολογισμούς ή να αποκρύπτουν τους ρόλους τους στις εταιρείες. Η ανακοίνωση της Gome σχετικά με τη συμφωνία που έκλεισε πίσω από τα σίδερα ο Huang, για παράδειγμα, αναφέρεται σε αυτόν ως "ο κ. Wong" στα καντονέζικα.

Το διακύβευμα δεν ήταν ποτέ υψηλότερο στην μέτρηση των κινδύνων στην Κίνα, την οποία ο Bill Gross βάπτισε το "μυστήριο κρέας" των αναδυόμενων αγορών. Και όμως, το Πεκίνο έχει αποτύχει στο δικό του έργο να δημιουργήσει μια πιο βιώσιμη οικονομία. "Οι βελτιώσεις στην εταιρική διακυβέρνηση, το χρηματοοικονομικό κανονιστικό πλαίσιο, καθώς και οι νομικές μεταρρυθμίσεις που θα στηρίζουν ένα σύστημα προσανατολισμένο στην αγορά είναι όλα απαραίτητα για παραγωγικές επενδύσεις", λέει ο Eswar Prasad, ανώτερος συνεργάτης στο Ινστιτούτο Brookings στην Ουάσιγκτον.